“ пул ва банклар

Марказий банкнинг ўзини тутиш сабаблари 
Бюрократия ўзини тутишини баҳолашга бўлган ёндашувларнинг бирига 
асосан, бюрократик аппарат жамиятнинг манфаатлари учун ишлайди. Бироқ, 
айрим иқтисодчилар, бюрократик ҳулқ-атвор назариясини ишлаб чиққан 
бўлиб, бу назария бюрократия фаолиятига таъсир этувчи бошқа омилларнинг 
мавжудлигини назарда тутади. Бюрократия бойлиги ҳокимият даражаси ва 
авторитетга боғлиқ бўлади. Бундай қилиб, ушбу назарияга биноан, марказий 
банкнинг ҳулқ-атворини белгилайдиган энг муҳим омил – бу ҳокимиятни 
кучайтириш ва авторитетни кўтаришга интилиш. Бу борада марказий 
банкнинг ўзини тутиши ҳақида нима деса бўлади? Бир томондан, Федерал 
заҳира, банкирлар ва бизнесменларнинг кучли қўллаб-қувватлашига 
асосланган ҳолда, ўз автономияси учун курашади, бунда Конгресснинг ФРТ 
бюджетини назорат остига олишнинг янги ва янги уринишларини акс 
эттиради. 
Бошқа тарафдан, ФРТ, унинг автономиясини бузиши мумкин бўлган, 
нуфузли кучлар билан ортиқча низолашишдан йироқда бўлади. Маълум 
бўлганидек, ФРТ этарли даражада секин равишда фоиз ставкаларини 
кўтаради ва иложи борича муваффақиятли тарзда уларнинг ўзгаришини 
билдирмасликка харакат қилади. Бундай ҳулқ-атворнинг сабабларидан бири 
шундаки – ФРТ президент ва Конгресс билан фоиз ставкаларининг ўсиши 
борасида низо келиб чиқишидан қўрқади. Шу сабабли ҳам, ФРТ фаолияти 
тўлиқ тарзда ошкор қилинмаган. 
ФРТ нинг иложи борича кўпрок ҳокимиятга эга бўлиш ҳоҳиши, 
шунингдек унинг иложи борича кўпроқ банкларни ўз назорати остига олишга 
интилиш билан тушунтирилади. Ушбу жараённинг кульминацияси – 1987 
йилгача барча банкларни (нафақат уларнинг аъзоларини) ФРТ заҳиравий 
талабларига бўйсунтирган қонунчиликнинг қабул қилиниши.
Бюрократик ҳулқ-атвор назарияси ФРТ харакатларига нисбатан 
қўлланилиши мумкин, аммо уни эътибори фақат ўз манфаатларига 
қаратилган тизим сифатида кўриб чиқиш ҳам нотўғри. Ўз бойлигининг 
максимизацияси альтруизмни инкор этмайди. Албатта, ФРТ монетар 
сиёсатини жамият манфаатларига жавоб бериш учун амалга оширилади.