― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

Federal Zaxira Tizimi 

Aktivlar 

Majburiyatlar 

Qimmatli qog‘ozlar 

Moliyaviy  institutlarga  berilgan 

qarzlar 

Muomaladagi valyuta 

Zaxiralar 

 

Majburiyatlar 

Balansdagi  2  ta  majburiyat  ya‘ni  muomaladagi  valyuta  va  zaxiralar  Federal 

Zaxiraning  monetar  majburiyatlari  hisoblanadi.  Ular  pul  taklifining  muhim  qismi 

hisoblanadi  chunki  ularning  birini  o‘sishi  yoki  ikkalasining  ham  o‘sishi  pul 

                                                 

57

 Federal Rezerv bakansi yoki undagi elementlar haqida ushbu kitobning ilova qismida yoki quyidagi web 

sahifadan topishingiz mumkin: 

www.peaisonglobaleditions.com/mishkin

  

---

taklifining o‘sishiga sabab bo‘ladi. Federal Zaxiraning Monetar  majburiyatlari va 

hukumat  xazina  majburiyatlari  monetar  baza  hisoblanadi.  Bunda  davlat  xazina 

majburiyatlari umumiy bazaning 10%idan kam ulushga ega

58

. 

1.  Muomaladagi  valyuta.  Ya‘ni  Federal  Zaxira  tomonidan  chiqarilgan  va 

aholini  qo‘lida  bo‘lgan  pullardir.  Depozitariy  institutlardagi  pullar  ham  Federal 

Zaxiraning majburiyati hisoblanadi lekin balansning zaxira qismida joylashgan. 

2. Zaxiralar. Barcha banklar Federal Zaxiralar tizimi (Fed)da depozit sifatida 

o‘z  hisob  raqamlariga  egadirlar.  Zaxiralar  Feddagi  depozit  hisobraqamlaridan 

hamda  bank  kassalaridagi  naqd  pullardan  tashkil  topadi.  Zaxiralar  banklar  uchun 

aktiv,  Federal  Zaxira  uchun  passiv  hisoblanadi,  chunki  banklar  istalgan  paytda 

zaxiralar uchun to‘lov talab qilishlari mumkin va Federal Zaxira o‘z majburiyatini 

qoplash uchun Federal Zaxira notalari to‘lab boradi. Keyinchalik ko‘rib o‘tishimiz 

mumkinki, zaxiralarning oshishi depozitlarning ko‘payishiga va buning natijasida 

pul taklifining oshishiga olib keladi. 

Umumiy  zaxiralar  2  ta  kategoriyaga  ajratilishi  mumkin:  Federal  Zaxira 

tomonidan  qat‘iy  talab  asosida  saqlanishi  kerak  bo‘lgan  zaxiralar  (majburiy 

zaxira), banklar tomonidan ixtiyoriy tarzda saqlanishi mumkin bo‘lgan qo‘shimcha 

zaxiralar  (ortiqcha  zaxira).  Masalan,  Fedning  talabi  bo‘yicha  depozitar 

tashkilotdagi  depozitlarning  har  bir  dollari  uchun  uning  ma‘lum  qismi  (misol 

uchun, 10 sent) zaxira sifatida shakllantirilishi kerak. Ushbu qism (10%) majburiy 

zaxira nisbati deb ataladi.