§. Kritik kuch va kritik kuchlanish haqida tushuncha

§. Sterjenlarni ustuvorlikka amalda hisoblash

Sterjen ustuvorligini yo‘qotishi mumkin bo‘lgan chegaraviy kuchlanish σ_kr kattaligi sterjen materiali va geometrik o‘lchamlariga bog‘liq ekanligini aniqladik. Ustuvorlikka hisoblashda, ruxsat etilgan kuchlanishdagi kabi ehtiyot koeffitsienti kiritiladi. Mustahkamlikka nisbatan ustuvorlikdagi ehtiyot koeffitsienti kattaroq qiymatga ega, chunki bir qator tasodifiy kattaliklar – sterjen egriligi, markaziy bo‘lmagan yuk, tasodifiy yondan ta’sirlar kabi kattaliklarga bog‘liq bo‘ladi. Ustuvorlikdagi ruxsat etilgan kuchlanish [σ_y] mustahkamlikdagi

ruxsat etilgan kuchlanish bilan quyidagicha bog‘langan

y

kr
  
(12.4)

bu yerda: φ – o‘lchovsiz koeffitsient, siqilgan sterjenlar uchun asosiy ruxsat etilgan kuchlanishni pasaytirish koeffitsienti deb, ba’zan bo‘ylama egilish koeffitsienti deb ataladi.
φ kattaligi sterjen materiali egiluvchanligiga bog‘liq va u maxsus jadvalda (12.1-jadval) keltiriladi.