“ kompyuter injiniringi ” fakultеti 1 bosqich mki-12-22 guruh magistranti mavlonova Feruzaning

Yuqori darajali ishlov berish
: bunda kiruvchi ma’lumotlar hajmi unga katta 
bo‘lmasligi mumkin, masalan, aniq bir ob’ektni o‘z ichiga olgan tasvir qismiga 
tegishli nuqtalar soni yoki tasvir qismi.
Misollar:
- obyektga xos parametrlar, masalan, joylashuvi va o‘lchamlarni boholash; - topilgan 
ob’ektni turli kategoriyalar asosida sinflashtirish.
3. Tasvirni namuna olish va kvantlash. Piksellar 
o’rtasidagi munosabatlar
 

Tasvir tiplari
Tasvir saqlanish usuli bo‘yicha: 
1.Vektorli – tasvir formallashtiriluvchi grafik primitivlar(to‘g‘ri chiziq,
egri chiziq, o‘qlar, yoylar, aylana, ellips, uch o‘lchamli obektlar, matn 
va boshqalar) jamlanmasi sifatida tasvirlanadi; 
2. Rastrli –tasvir har bir elementi bir qancha ranglarni tasvirlovchi ikki 
o‘lchamli massiv ko‘rinishida tasvirlanadi.
Rastrli tasvir elementlari piksel(pixel, picture element – tasvir elementi) yoki 
nuqta deb nomlanadi. 
Xotira hajmi baytda o‘lchanadi, rastrli tasvirni saqlash kerak bo‘lgan holatda 
quyidagi formula orqali hisoblanadi:
Bu erda , – ustunlar soni, – satrlar soni, – rang chuqurligi(bit/piksel).
Tasvirning quyidagi tiplari mavjud:

Binar – (black and white) piksellar faqatgina 0 va 1 (qora va oq rang) 
qiymatlarini qabul qilishi mumkin.

---


Yarim rangli(kulrang yoki kulrangga yaqin tasvirlar – intensity, grayscale) – 
piksel minimaldan maksimal intensivlik(kuchli)gacha oraliqdagi ixtiyoriy rangning 
intensiv qiymatini olishi mumkin;

Ranglar jilosi(indexed) – piksel qiymati rangli piksellarning tasviri ba’zi
rangli tizim(ranglar jilosi)larni o‘z ichiga oluvchi ranglar xaritasi(colormap) 
kataklarini ko‘rsatuvchi hisoblanadi.

Rangli yoki to‘liq rangli(truecolor, rgb) – rangli tashkil etuvchilarning 
intensivligi xaqida axborotni bilvosita saqlovchi piksellar, tasvirlar.
Tasvir piksellari double va uint8 formatdagi massivda berilgan bo‘lsa, 
1
.1 
jadvaldagi talablarga javob berishi kerak.
Tasvir piksellari oralig‘ining ko‘rinishi
2.1-jadval
Tasvir tiplari
Double
uint8
Binar
0 va 1 qiymat
0 va 1 qiymat
Yarim rangli
[0,1] oraliq qiymat
[0,255] oraliq qiymat
Ranglar jilosi
[1,kamalak o‘lchami] 
oraliq qiymat. 1 qiymati 
kamalakning birinchi 
ustunni
ko‘rsatadi
[0,255] oraliq qiymat.
0
qiymati 
kamalakning birinchi 
ustunni ko‘rsatadi
Rangli
yoki
rangli
to‘liq [0,1] oraliq qiymat
[0,255] oraliq qiymat
Yarim rangli va binar tasvirlar ikki o‘lchamli massiv ko‘rinishida saqlanadi.

---

I tasvir pikseli qiymatiga kiritish uchun r ustun va c satrni ko‘rsatish kerak: I(r,c).
To‘liq rangli tasvir 
R,G,B
intensivlik qiymatini 
o‘lchashda uch o‘lchamli massiv ko‘rinishida 
saqlanadi. Tasvir pikselini o‘z ichiga oluvchi 
intensivlik qiymati I uchun kirishda satrni r va 
ustunni c deb ko‘rsatish kerak va bunda R kanal 
uchun 1, G kanal uchun 2, B kanal uchun esa 3 
nomerdan iborat. Masalan, I(r,c,1) qizil rangdan 
iborat qiymat olish imkonini beradi.
Ranglar jilosi tasvir 2 o‘lchamli indeksli massiv 
ko‘rinishida saqlanadi. Xar bir ranglar jilosi Kamalak 
massivi doimo double tipini oladi va uning 3 ta 
ustuni R,G,B intensivlikka ajratilgan. Ranglar jilosi 
tasvirga misol qilib, ma’lumotlarni taqdim etishda uint8 formatidan 
foydalaniladi(1.1 rasm).
Turli xil tasvirlar uchun berilgan funksiyalarda va misollarda quyidagi belgilashlar 
keltirilgan:
I-yarim rangli; X-ranglar jilosi; RGB-to‘liq rangli; BW-binar; S-ixtiyoriy tipdagi 
boshlang‘ich tasvir uchun; D-natija tasvir
.

---