" ishlab chiqarishda boshqaruv " fakulteti "iqtisodiyot" kafedrasi

Yalpi ichki mahsulot = GDP (bozor narxlari bo‘yicha) = GDP (bozor narxlari bo‘yicha) + chet eldan sof faktoriy daromad (Yf) = yalpi milliy daromad (GNI) (bozor narxlari bo‘yicha) + sof joriy transfertlar (TRf) = tasarrufdagi yalpi milliy daromad (GNDI) bozor narxlari bo‘yicha amortizatsiya (D) = tasarrufdagi sof milliy daromad (NNDI) (bozor narxlari bo‘yicha) = GDP (bozor narxlari bo‘yicha) + Chet eldan sof faktoriy daromad (Yf) = GNI (bozor narxlari bo‘yicha) + sof joriy transfertlar (TRf) = GNDI (bozor narxlari bo‘yicha) - Amortizatsiya (D) = NNDI (bozor narxlari bo‘yicha) Yalpi milliy daromad. YalM yordamida rezidentlar tomonidan ishlab chiqarish yakuniy hajmi o ‘lchanganligi bois, uni hisoblashda norezidentlar tomonidan olingan yoki ularga to‘langan daromadlar inkor etiladi. YalM va YaMD o‘rtasidagi farq «chet eldan sof faktoriy daromad» (Yf) deb nomlanadi va bu farq musbat yoki manfiy bo’lishi mumkin.
Sof faktoriy daromad - bu rezidentlarning mulki bo‘lib, chet elda turgan ishlab chiqarish omillaridan foydalanishdan olingan daromadlar bilan norezidentlarga ushbu mamlakatda o’zlariga qarashli chiqarish omillaridan foydalanganlik uchun to‘lovlar o‘rtasidagi farq.
Chet eldan olingan sof joriy transfertla r chet elga o ‘tkazilgan joriy transfertlar chegirma qilingan holda norezidentlar tomonidan olingan va ishlab chiqarish omillari hisobiga kelib tushgan daromad bilan bog‘liq bo'lmagan joriy transfertlarga teng. Mazkur transfertlar ham xususiy, ham davlat transfertlari bo‘lishi mumkin. Xususiy transfertlar asosan xodimlar ish haqi o‘tkazmalarini, davlat transfertlari esa eng avvalo, hukumat grantlarini (beg‘araz yordamni) o‘z ichiga oladi. Joriy transfertlar bilan to‘lov balansidagi kapitalning harakati o ‘rtasida aniq chegarani tortish amalda juda qiyin, bu jamg‘armalar umumiy hajmini hisoblashga ta’sir ko‘rsatishi mumkin.

4. 
   Mamlakatning makroiqtisodiy koʼrsatkichlari tahlili
   

Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, 2019 yilning yanvar-sentyabrida O‘zbekiston Respublikasi yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmi joriy narxlarda 361 858,4 mlrd. so‘mni tashkil etdi va 2018 yilning yanvar-sentyabri bilan taqqoslaganda 5,7 % ga o‘sdi. YAIM deflyatori indeksi 2018 yilning yanvar-sentyabridagi narxlarga nisbatan 118,0 foizni tashkil etdi.
Aholi jon boshiga hisoblangan YAIM 10 805 ming so‘mni tashkil etdi va bu ko‘rsatkich o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 3,7 % ga yuqoridir.