“ даволаш иши

Очиқ артериал йўл 
Очиқ артериал йўл (Боталлов проток) аортанинг дастлабки бўлимини 
ўпка артерияси билан бириктириб туради. Эмбрионал даврда очиқ артериал 
йўл - нормал физиологик ҳолат ҳисобланиб, одатда чақалоқ туғилганидан 
сўнг, тез орада бу йўл облитерацияга учрайди. Бу жараѐн бўзилганда, у 
очиқлигича қолади ва артериал қонни аортадан ўпка артериясига ўтиши ва 
шу муносабат билан қатор гемодинамик бўзилишлар вужудга келади. Катта 
қон айланиши доирасидан кичик доирага доимий қоннинг ўтиб туриши 
натижасида аъзоларлар ва тўқималарнинг қон билан таъминланиши 
ѐмонлашади, кичик қон айланиши доирасида босим ортади, ўпка 
гипертензияси ошиб борганда шовқин систолик шовқинга айланиб, ўпка 
артерияси устида жуда яхши эшитилади. 
Рентгенологик текширишда ўпка тасвирининг қуюқлашуви, ўпка 
артерияси ва тармоқларининг кенгайиши қайд этилади. Юракни зондлашда 
ўпка артериясида босимнинг ортиши, унда қоннинг кислородга тўйиниш
даражасининг юқорилиги қайд қилинади. Аортографияда қонтраст 
модданинг аортадан ўпка артериясига тушиши аниқланади.
1.2 
Даволаш фақат жарроҳлик усули: очиқ артериал йўлни боғлаш ѐки 
боғлаб, сўнг уни кесишдан иборат. 
5.2 Даволашда хирургиядаги урни. 
Коринчалараро тўсиқ нуқсони 
Қоринчалараро тўсиқнинг битмаганлиги (нуқсони), гемодинамиканинг 
бўзилишига, артериал қоннинг чап қоринчадан ўнг қоринчага, сўнгра кичик 
қон айланиш доирасига ўтиши билан ифодаланади. 
Бу ҳолатда, артериовеноз шунтнинг борлиги чап қоринчанинг 
гипертрофиясига ва ўпка гипертензиясининг ривожланишига олиб келади. 
Ўпканинг юқори гипертензияси веноз қоннинг катта қон айланиш доирасига 

---

74 
тушишига, цианоз пайдо бўлишига ва ўнг қоринча етишмовчилиги 
ривожланишига олиб келиши мумкин. 
Клиникаси ва диагностикаси. Янги туғилган чақалоқларда ва болалар 
ҳаѐтининг дастлабки йилларидаги декомпенсация ҳолатлари билан оғир 
кечади. Каттароқ ѐшдаги болаларда симптомлар камроқ ифодаланган бўлиб, 
беморда асосан нафас қисиши, тез чарчаш, юрак соҳасидаги оғриқ, юрак 
уриши каби шикоятлар билан ўтади. 
Объектив текширувда тери қопламларининг рангпарлиги, боланинг 
ўсиш ва ривожланишда тенгдошларидан орқада қолиши қайд қилинади. 
Юрак чегаралари ўнгга катталашган бўлиб, аускультацияда тўшнинг чап 
чети бўйлаб кучли систолик шовқин, III-IV қовурғалар орасида эса унинг 
жаранглироқ эшитилиши аниқланади.
1 
ЭКГда қоринчалар гипертрофияси қайд этилади. 
Рентгенологик текширувда ўнг қоринчанинг катталашгани, ўпка артерияси 
ва унинг тармоқларининг кенгайгани, чап бўлмачача ва қоринчанинг 
бирмунча катталашгани аниқланади. Юрак бўшлиқлари зондланганда ўнг 
қоринчада қоннинг кислородга тўйиниш даражасининг ортиши қайд 
қилинади, катетер ўнг қоринчадан чап қоринчага бемалолўтиши мумкин. 
Катетер чап қоринчага киритилганда қонтраст модда ўнг қоринчага ва ўпка 
артериясига тушади. 
Даволаш - фақат жарроҳлик усули. Қоринчалараро тўсиқлардаги кичик 
нуқсонларга П-симон чоклар қўйиб уни бартараф этишдан иборат. Катта 
нуқсонларда у тешикни синтетик маҳсулотдан тайѐрланган ямоқ билан 
бекитиш йўли билан бартараф этилади.
2 
Рентгенэндовакуляр жарроҳликни ривожланиши билан, даво усуллари-
нинг янги турлари ишлаб чиқилди. Бунда, нуқсонни катетер ва махсус 
мослама (окклюдер) ѐрдамида ѐпиш усули таклиф килинди.