• Coreldraw • pho to s h o p

O'zbekiston Respublikasi O liy va o'rta maxsus ta ’lim vazirligining 2017 y il 24
avgustdagi 603-sonh bu yru g‘iga asosan pedagogik va texnik OTM lar uchun darslik
sifatida nashrga tavsiya etilgan.
ISBN 978-9943-513-57-0 
© Rixsiboyev T. va boshq, 2018 y.
© «Tafakkur qanoti», 2018 y.
2

---

SO*Z BOSHI
Ushbu darslik talabalar va mustaqil o ‘rganuvchilami zamonaviy 
grafik dasturlar hisoblangan PHOTOSHOP, CorelDRAW, Macromedia 
Flash, 3ds MAX, va AutoCAD amaliy dasturlari bilan tanihtirish, ular 
haqida m a’lumot berish, hamda AutoCAD dasturida 2 va 3 oicham da 
grafik tasvirlar, chizmalar bajarishga oid zaruriy bilim berish va ko‘- 
nikmalar hosil qilishni oigatadi.
Darslikda grafik tasvirlami bajarish algoritmlari ishlab chiqilgan 
bo‘Hb, bu talabalaming kelajakda kompyuter imkoniyatlaridan foyda­
lanib AutoCAD dasturida 2D va 3D formatlarda chizmalar ba- 
jarishlariga yordam beradi.
Darslikda har bir mavzuning mazmuniga oid keltirilgan ko‘r- 
satmali materiallarni matn sahifasida joylashtirishni qulaylashtirish va 
ulardan foydalanishni osonlashtirish maqsadida boblardagi har bir qism 
uchun 
keltirilgan 
rasmlaming 
tartib 
raqami 
alohida-alohida 
belgilangan.
Darslikning 1-5-15—§ lari S.Tursunov, 16-^24 § lari F.Alimov, 
25*34-§ lari U.Hodjayeva, 35-^44-§ lari X.Rixsibayeva, kirish, 45^46- 
§ lari T.Rixsiboyev tomonidan yozjlgan.
Mualliflar ushbu darslikning qo‘lyozmasi bilan tanisliib qimmatli 
maslahatlar berib, Uni sifatli b o iish ig a hissa qo‘shgan A. Eminov va 
Q Xolliyevlarga hamda taqrizchilar N.Xurboyev va S.Saydaliyevlarga 
o‘z minnatdorchiliklaiini bildiradilar.
3

---

KIRISH
Bugungi kunga kelib, barcha rivojlangan mamlakatlarda fan va 
texnika, ishlab chiqarish vositalari hamda texnologik jarayonlar deyarli 
to ‘liq kompyuterlashtirilgan. Shuningdek, dunyoning barcha ishlab chi­
qarish korxonalarida hamda ta’lim tizimida, yangi texnika va tex- 
nologiyalami yaratishda loyihalash ishlarini avtomatlashtiruvchi juda 
katta imkoniyatlarga ega b o ig a n grafik dasturlar asosida kompyuterdan 
foydalanib kelinadi.
XXI asr «Axborot texnologiyalari» asri deb bejizga aytilmagan. 
Kundalik turmushimizning har bir jabhalarini kompyutersiz tasavvur 
qilib bo‘lmaydi. Buning natijasida, 0 ‘zbekiston Respublikasi ta’lim ti- 
zimiga zamonaviy axborot texnologiyalariga asoslangan yangi peda­
gogik texnologiyalar kirib keldi. Zamonaviy axborot texnologiyalari 
deganda, multimediya, internet, WEB -texnologiya, elektron virtual ku- 
tubxona, masofadan turib ta iim berish, taqdim etish va boshqa tex­
nologiyalar nazarda tutiladi.
Bu esa, bugungi kunda pedagog kadrlardan nafaqat o‘z sohasi 
bo‘yicha, balki zamonaviy axborot texnologiyalaridan ham m a iu m
bilimlarni chuqur egallashni va ulami yoshlarga, ayniqsa o ‘quvchi ham­
da talabalarga o‘rgatishni talab qiladi. Shu bois um um taiim maktab, 
KHK va 0 0 ‘Yularida faoliyat ko‘rsatayotgan har bir professor- 
o ‘qituvchilar zimmasiga zamonaviy grafik dasturlardan foydalanib 
grafik tasvirlami kompyuterda bajarishga o ‘rgatish vazifasini yuklaydi.
4

---

Hozirgi kunning talabidan kelib chiqadigan bo'lsak, muhandislik 
grafikasi fanlari o cqituvchilari asosiy zamonaviy grafik dasturlar, y a’ni 
PhotoSHOP, CorelDRAW, Macromedia Flash, 3ds MAX, va AutoCAD 
dasturlari kabilardan dastlabki m a’lumotlarga ega bo‘lishlari va ulardan 
foydalanib chizmaning primitiv-elementlarini kompyuterda loyihalashni 
bilishlari lozim. Chunki, har qanday zamonaviy elektron animatsiyali 
o‘quv ishlanma va videolavhalami ishlab cliiqishni bu dasturlarsiz 
tasaw ur qilib bo‘lmaydi.
Shuning uchun ham, elektron o ‘quv ishlanmalami mukammal 
yaratish uchun chizmachilik o ‘qituvchilaridan yuqorida keltirilgan grafik 
dasturlar to'g'risida dastlabki tushunchalariga ega bo‘lishi hamda juda 
bo‘lmaganda bittasini to‘liqroq bilishni taqazo etadi. Shu bois darslik- 
ning birinchi bobida PHOTOSHOP, CorelDRAW, Flash, 3ds MAX va 
AutoCAD dasturlari to‘g ‘risida umumiy m a’lumotlar berilgan. Ikkinchi 
bobida esa, loyihalash ishlari avtomatlashtirilgan xalqaro dastur hisob- 
langan AutoCAD dasturida 2D va 3D formatlarda grafik tasvirlarni 
qurish algoritmlari batafsilroq bayon qilingan.
5

---