• Coreldraw • pho to s h o p

58- rasm. 
59- rasm.
60- rasm.
Detalni bir butun holatga keltirish uchun tarkibiy qismlarni ajratib, 
biroz o‘ngroqqa ko‘chiriladi. Shunda detaining 2D fonnatdagi tasviri 
o‘mida qoladi, 61- rasm, a).
“Моделирование” panelidagi “Объединение” buyrug‘i yuklanib 
(62- rasm), detaining tarkibiy qismlari ajratiladi va «Enter» bilan qayd 
etiladi. Shunda detal 61- rasm, b) dagidek, bir butun bo‘lib qoladi.
206

---

а) 
61- rasm. 
b)
Bu algoritmni 2D formatda bajarilgan buyumlaming yaqqol tasir- 
modellarini 3D formatda bajarish algoritmi deb atash mumkin. Bu 
algoritmdan foydalanib, turli murakkablikdagi tarkibiy qismlari bir va 
undan ko‘p boigan detallami, 2D formatda bajarilgan tekis modellarini 
3D formatda ko‘tarib, uch oicham li modellarini bajarishga misollar 
ко‘rib chiqamiz.
1- 
misol. Murakkablik darajasi besh, ya’ni, tarkibi 5 ta elementdan 
iborat bo‘lgan predmetning 3D modeli yasalsin, 63- rasm.
44
28
m
ж
70
63- rasm.
Avval yuqoridagi ikki amalli algoritm bo‘yicha predmetni ustdan 
ko‘rinisliini o‘ngroqqa ko‘chirib, 5ta (ikkitasi ikkitadan, 1 va 5, 2 va 4) 
tarkibiy qismlami ko‘tarishga tayyorlanadi. Va ular birma-bir “Вытяги­
вание” buyrug‘idan foydalanib ketma-ket ko‘tarib chiqiladi.
So‘ngra “Визуалные стили” panelidagi “Концептуалный” tug­
masi yuklanib predmet ajratilsa, uni beshta tarkibiy qismdan iborat ekan- 
ligini 64- rasmdan ko‘rish mumkin. “Моделирование” panelidagi
207

---

“Объединение” buyrugldan foydalanib, predmetning bir butun uch 
o‘lchamli modeli quriladi, 65-rasm.
64- rasm.
65— rasm.
2- misol. Murakkablik darajasi olti, ya’ni, tarkibi 6ta elementdan 
iborat boigan detal-ustama gaykaning 3D modeli qurilsin, 66- rasm. 
Mashinasozlikda ko‘p ishlatiladigan bunday detaining 3D modeli 
quyidagi ketma-ketlikda bajariladi:
1. 
2D formatda bajarilgan buyumlaming yaqqol tasvir-modellarini 
3D formatda bajarish algoritmidan foydalanib, detaining olti qirrali 
tanasini 3D formatda ko‘tarish uchun tayyorlanadi (66- rasm) va u 
ko‘tariladi, 67-rasm.
66- rasm.
67- rasm.
2. 
Ustama gaykaning yuqori asosidagi faskasini bajarish uchun, bu 
yuzada ichki teshigini uchi 120° li konus boigan va diametri 
oltiburchakka tashqi chizilgan aylana diametriga teng boigan kesuchi 
shayba yasaladi.
Bunday shaybani yasash uchun:
- 
ustama gaykaning olddan ko‘rinishida, yuqori asosdan kesilgan 
faskaning olchamlariga teng boigan uning yasovchi uchburchagi- 
konturi yasaladi. Uni “Область” - soha buyrugldan foydalanib bir 
butun holatga keltiiiladi, 68- rasm.
208

---

Bu amalni 3D formatda ham yasash lozim bo‘ladi, 69- rasm.
A
68- rasm.
69- rasm.
- “Моделирование” panelidagi “Вращать” buyrug‘i yuklanib, av- 
val so‘ralgan obyekt, so‘ngra aylantirish o‘qini ikki nuqtasi ko‘rsatil- 
gach, ustama gaykaning yuqori asosida kesuvchi shayba yasalib qoladi, 
70- rasm.
- “Моделирование” panelidagi “Вычитание” buyrug‘i yuklanib, 
aw al qoluvchi tana sichqonning chap tugmasi bilan ajratilib, o‘ng 
tugmasi bilan qayd qilinadi. So‘ngra kesuvchi shayba sichqonning chap 
tugmasi bilan ajratiladi va o'ng tugmasi bilan qayd qilinadi. Shu on- 
dayoq ustama gaykaning yuqori asosidagi faskasi bajariladi, 71- rasm.
- “Визуальные стили” panelidagi “Концептуальный” tugmasi 
yuklansa, ustama gayka aslidagidek, mavjud tusdagi modeli bajariladi,
72- rasm.
70- rasm.
71- rasm.
72— rasm.
3. 
Ustama gaykaning ichki qismlarini o‘yish quyidagi tartibda 
kechadi:
- 
detaining ichki konturlarini kesuvchi aylanish sirti sifatida mode- 
lini yasashga tayyorlanadi. Buning uchun “Рисование” panelidagi 
“Полилиния” buyrug‘idan foydalanib, ichki faska, silindr va protochka- 
ariqcha va o‘q bo‘ylab berk kontur yasaladi, 73- rasm. 2D modelda u 
ajratib tasvirlangan. Bu kesuvchi aylanish sirti ustama gaykaning tanasi 
bilan kesishib, ichki faska, silindr va ariqchani hosil qiladi.
___
^
73- rasm.