Ў. Асқарова. З.+орабоева педагогик маҳорат асослари

Гностик қобилият
- 
тадқиқотга лаёқатлилик бўлиб, ўз фаолиятини, бу 
фаолият жараёнини ва унинг натижаларини текшириш ҳамда ўрганиш 
натижаларига мувофиқ фаолиятни қайта қуриш қобилиятидир. 
Педагогик қобилиятларни ҳар томонлама ўрганиш қобилиятлар шахснинг 
ақл-идроки, ҳия-туйғуси ва ирода сифатларининг намоён бўлишидан иборат 
эканлигини кўрсатди. 
Педагогик қобилиятлар умумий қобилият: масалан, адабий ва илмий ижод 
қилиш, лойиҳалаш қобилиятлари билан боғланган. Улар ўқитувчи 
фаолиятининг самарадорлигини оширади. Бундай ўқитувчилар ўз 
ўқувчиларини (талабаларни) ана шу фаолиятга жалб қила бориб, уларга таълим 
ва тарбия беришда катта муваффақиятларгаь эришмоқдалар. 
Педагогик қобилиятлар характер хислатлари билан боғланган. 
Уюшқоқлик, қатъийлик, ҳаққонийлик педагогик фаолият даражасининг 
ортишига олиб келади, аксинча, уюшмаганлик, кўнгилчанлик, адолатсизлик 
педагог фаолияти натижаларини пасайтиради. 
Ҳар бир ўқитувчи ўзига хос индивидуал-психологик хислатларга эга 
бўладилар. Улардан баъзилари ҳаракатчанроқ, бошқалари сусткашроқ, 
баъзилари қаттиқўлроқ, бошқалари юмшоқроқ бўладилар. Бу хусусиятларнинг 
ҳаммаси жуда яхши хусусиятлар бўлиб, улардан фойдаланишнинг аҳамияти 
катта. Бундан ўқитувчига ҳис-туйғулар, эмоциялар ёт нарса бўлиши керак, деган 
маъно келиб чиқмайди, аксинча у қувониши ҳам, ғазабланиши ҳам, қайғуга 
тушиши ҳам, хафа бўлиши ҳам мумкин ва лозим. Бу ерда гап ўқитувчининг 
қандайдир бир анжозадаги (қолипдаги) шахсга бароварлаштириш зарурлиги 
тўғрисида эмас, балки унинг ўз индивидуал сифатларидан усталик билан 
фойдаланиши, ўзида шахснинг зарур хислатларни таркиб топтириши, ўз 
камчиликларига барҳам бериши тўғрисида боради.
 
Мавзу бўйича таянч иборалар: 
Педагогик қобилият, дидактик қобилият, академик қобилият, перцептив 
қобилият, нутқий қобилият, ташкилотчилик қобилияти, нуфузга эга бўлиш 
қобилияти, психологик ташхис қобилияти, конструктив қобилият, гностик 
қобилият, қобилиятни таркиб топтириш.