# 4, 2020 pedagogik mahorat*педагогическое мастерство*pedagogical skill

# 4, 2020 PEDAGOGIK MAHORAT*ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ МАСТЕРСТВО*PEDAGOGICAL SKILL
106 
баравар кичикроқдир. Дарҳақиқат яширин предметни топиш қобилияти тестида синалувчи 
визуаллаштиришга оид қобилиятга ҳам эга бўлиши керак, у кўп сонли чизиқлар ва тасвирлар ичидан 
олдиндан берилган намунани ажрата ола билиши керак. Шунинг учун ҳам визуаллаштириш ва 
яширин предметни топиш қобилиятлари ўртасида катта ўзаро боғланиш намоён бўлди. Афсуски, 
тадқиқотимизда фазовий мўлжал олиш қобилияти алоҳида ўрганилмади. Бизни назаримизда 
визуаллаштириш қобилияти мана шу фазовий мўлжал олиш қобилияти билан янада кучлироқ 
боғланишга эга. Чунки бу икки қобилиятни АҚШ олими Флейшман бир турдаги қобилиятлар 
синфига киритгандир.
Хулоса. 
Ўзбекистонда визуаллаштириш қобилияти 15-16 ёшли ўсмирларда ўғил ва қиз 
болаларда намоён бўлишида гендер фарқланиш мавжуд эмас. Ўғил болаларда визуаллаштириш 
қобилияти ва турли фанларга бўлган қизиқиш ўртасида кучли намоён бўлувчи тўғри пропорционал 
боғланишлар мавжуд эмас, яъни ушбу қобилиятнинг қай даражадалиги уларнинг қизиқишларига 
таъсир қилмайди. Лекин қиз болаларда визуаллаштириш қобилияти ва математика, физика ва ҳуқуқ 
соҳаларига қизиқиш ўртасида тўғри пропорционал боғланиш мавжуд. Демак, қиз болаларда 
визуаллаштириш қобилияти юқори бўлса, уларнинг аниқ фанларга (математика ва физика) ҳам 
қизиқишининг даражаси ҳам ошиб борар экан. Ўсмирларда визуаллаштириш қобилияти яширин 
предметни топиш қобилияти билан юқори боғланишга эга ва бу боғланиш қиз болаларга нисбатан 
ўғил болаларда икки баравар кучлироқ акс этган. Ўрганилган адабиётлар ва тадқиқотимиз 
натижалари таҳлиллари асосида қуйидагиларни тавсия қиламиз: 
1.
15-16 ёшли ўсмирларни визуаллаштириш қобилиятини ташхис қилишда юқорида баҳолаш 
мезонлари келтирилган, стандартлаштирилган “Букланган қоғоз” тестидан фойдаланиш мақсадга 
мувофиқ. 
2.
Дизайнерлик, мухандислик, архитектор, пардозчи каби касб-ҳунар соҳаларига қизиқувчи 
ёшлар махсус тренинглар ёрдамида (асосан “Букланган қоғоз” тести топшириқларига ўхшаш ва 
бошқа масалаларни ечишни машқ қилиши) ўзларининг визуаллаштириш қобилиятларини 
ривожлантиришлари керак.
3.
Мактаб битирувчиларини касбга йўналтириш ишларини олиб боришда ўқувчиларнинг 
қизиқишлари билан бирга турли қобилиятларини ҳам ташхис қилиб юқори даражада намоён бўлувчи 
қобилиятларини ҳам ҳисобга олиш керак.