“ 3-sinf o‘quvchilari nutqini sinonim va antonimlar bilan boyitish yo‘llari

Bitiruv malakaviy ishi mavzusining o‘rganilganlik darajasi. 
K. Qosimova,
S. Matchonov va boshqalar tomonidan chiqarilgan “Ona tili o‘qitish metodikasi” 
darsligida [30] ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlar ustida ishlash metodikasi hamda 
ular ustida bajariladigan mashq turlari bayon qilingan. Darslikda boshlang‘ich 
sinflarda ma’nodosh so‘zlarga oid quyidagi mashqlar bajarilishi aytiladi: 

---

5 
1. Berilgan ma’nodosh so‘zlarni guruhlash. 
2. Berilgan so‘zga sinonim tanlash. 
3. Tushirib qoldirilgan sinonim so‘zlarni o‘z o‘rniga qo‘yib, matnni ko‘chirish. 
4. Ma’nodosh so‘zlardan mosini qo‘yib gaplarni ko‘chirish. 
5. Sinonim so‘zlar qatoridan foydalanib didaktik material tuzish va u bilan 
mashq qilish [30, 313 ‒ 314]. 
Biroq ona tili o‘qitish metodikasida ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlarni 
o‘quvchining faol lug‘atiga kiritish usullari yetarli ishlab chiqilmagan.
 
Tadqiqotning maqsadi.
Bitiruv malakaviy ishimizning maqsadi boshlang‘ich 
sinflarda o‘quvchilar nutqini ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlar bilan boyitishga 
doir samarali usul va mashqlar tizimini ishlab chiqishdan iborat.
Tadqiqot obyekti. 
Boshlang‘ich sinf ona tili darsliklari va boshlang‘ich 
sinflarda bajariladigan leksik mashqlar tadqiqotimizning obyektini tashkil qiladi.
 
Tadqiqotning vazifalari. 
Tadqiqotimizning maqsadidan kelib chiqib bitiruv 
malakaviy ishida quyidagi vazifalarni amalga oshirish ko‘zda tutiladi: 
1. Ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlarning tilshunoslikdagi talqinini tahlil qilish. 
2. Boshlang‘ich sinflarda ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlar ustida ishlashning 
metodik asoslarini bayon qilish. 
3. Boshlang‘ich sinf ona tili darsliklaridagi ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlarga 
doir mashqlarni tahlil qilish. 
4. Boshlang‘ich sinf ona tili darslarida ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlar ustida 
ishlash, jumladan ma’nodosh va zid ma’noli so‘zlarni o‘quvchilarning faol 
lug‘atiga kiritishga doir qo‘shimcha mashqlar ishlab chiqish.