“ 3-sinf o‘quvchilari nutqini sinonim va antonimlar bilan boyitish yo‘llari


PUSHTI  – shaftoli guli rangidagi, och qizil, gulobidan to‘qroq.  3. QIZG‘ISH



Download 0,87 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/28
Sana23.06.2022
Hajmi0,87 Mb.
#695546
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   28
Bog'liq
3-sinf oquvchilari nutqini sinonim va antonimlar bilan boyitish yollari

PUSHTI 
– shaftoli guli rangidagi, och qizil, gulobidan to‘qroq. 
3.
QIZG‘ISH 
– pushtidan to‘qroq, qizildan ochroq, qizg‘imtir rang. 
4.
QIZIL 
– qon rang. 
5.
OL 
- qizildan to‘qroq rangli. 
6.
QIRMIZI 
– to‘q qizil rangli. 
Bu leksemalar denotativ ma'nolaridagi rangning miqdoriy semasi asosida 
quyidagicha darajalanadi.
«
qizillik
» 
_ + 
-3 -2 -1 0 1 2 
[
gulobi
] [
pushti
] [
qizg‘ish
] [
qizil
] [
ol
] [
qirmizi
]
Demak, lug‘aviy graduonimik qatorni ajratish uchun ma'noviy omil o‘zaro yaqin 
tushunchani ifodalovchilar sirasidagi har bir leksemada ma'lum bir belgining 
turlicha darajalanishiga ishora mavjudligida namoyon bo‘ladi. Shu asosda 
ma'noviy omilning o‘zi ikki turga bo‘linadi: 
1) bir-biriga yaqin va o‘xshash tushunchani ifodalashi; 
2) ayni bir belgining turli xil miqdoriga ishora qilishi. 
Graduonimik qator lug‘aviy paradigmaga qo‘yiladigan quyidagi talabning 
barchasiga javob berdi: 
1) lug‘aviy paradigmaning bitta yetakchi leksema (dominanti) atrofida 
birlashishi; 
2) lug‘aviy paradigmaning ochiqligi; 
3) lug‘aviy paradigmaning boshqa kattaroq paradigma tarkibiga yetakchi 
leksema bilangina kirishi
4) lug‘aviy paradigmadagi qurshov leksemaning dominant leksema bilan 
osonlikcha almashtirila olishi. 
Demak, leksemalararo lisoniy munosabat sanaluvchi graduonimiya hodisasi 
bir necha leksemaning ma'lum bir belgining oz-ko‘pligiga qarab, lug‘aviy 


31 
ma'noviy qatorda, tizimda namoyon bo‘lishi bo‘lib, bunda dominanta va qurshov 
leksemai farqlanadi. 
Lug‘aviy graduonimik qatorda dialektikaning eng umumiy qonunlari 
mavjud: 
a) graduonimik qatorda belgining darajalanib, oshib yoki kengayib borishida 
miqdor o‘zgarishining sifat o‘zgarishiga o‘tishi qonuni tajallilanadi; 
b) graduonimik zanjirning ikki chekka uchi ma'lum bir belgining tasdig‘i 
bilan birga, bir-birini inkor etishida inkorni inkor qonuni namoyon bo‘ladi; 
v) bir-birini inkor etuvchi (antonimik munosabatda turgan) leksemalarning 
bir yetakchi leksema (dominanta) atrofida birlashib, bir lug‘aviy ma'noviy qatorni - 
paradigmani, butunlikni tashkil etishda qarama-qarshilik birligi va kurashi qonuni 
voqelanadi.

Download 0,87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish