``` `1Kirish

Videotizim tarkibiy qismlari.
Videotizimning ish faoliyati uchun quyidagi tarkibiy qismlar zarur:
BIOS (Basic Input/Output System— Kiritish –chiqarish asosiy tizimi)
-Tizimli mantiq mikrosxemalar to‘plami dab ataluvchi grafik protsessor;
-videoadapter;
-videoxotira;
-raqamli analog o‘zgartkich (DAC- Digital to Analog Converter);
-ulanish joyi;
-videodrayver;
.
41.1-rasm. Tipik videoadapterning tarkibiy qismlari
Xozirgi kunda ma’lum bo‘lgan adapterlar, qo‘shimcha modullarga ega. Bu modullar orqali masalan, uch o‘lchovli ob’ektlarni tasvirlash tezligini orttirish mumkin. Keyingi Boblarda bu tarkibiy qismlar batafsilroq ko‘rib chiqiladi.
BIOS videoadapteri
Videoadapterlar tizimli BIOS ga o‘xshash o‘zining BIOS iga ega, biroq undan butunlay mustaqil (kompyutyerdaigi boshqa qurilmalar ham o‘zining BIOSiga ega bo‘lishi mumkin. Agar, siz ekranni yoqib tezda monitorga qarasanggiz, BIOS videoadapterining belgisini ko‘rishingiz mumkin. BIOS videoadapteri tizimli BIOS ga o‘xshash ROM mikrosxemasida saqlanadi, videoadapter uskunalari va dasturiy ta’minot orasida interfeysni ta’minlovchi asosiy buyruqlarni o‘z ichiga oladi. BIOS funksiyalariga murojat qiluvchi avtonom ilova,operatsion tizim va BIOS tizimi bo‘lishi mumkin. BIOS funksiyalariga murojat POST protsedurasi bajarilish vaqtida monitor haqida axborotni olishga va boshqa ixtiyoriy dasturiy drayverlar diski yuklanishidan oldin tizim yuklanishini boshlashga imkon yaratadi.
Grafik protsessor
Videoadapter tuzilmasida uch tipdagi protsessorlardan bittasi yoki maxsuslashgan mikrosxemalar to‘plami qo‘llanilishi mumkin. Aniq bir platada o‘rnatiladigan qurilma turi, amalda VGA, SVGA yoki XGA videoadapterlari qo‘llaydigan tasvirlash standartiga bo‘g‘liq emas. Eng eski videoadapterlar arxitekturasini tasvir kadrini saqlash imkoniyatli tuzilma deyiladi (frame-buffer technomany). Bu usul bo‘yicha videoadapter statistik kadrni saqlash va regeneratsiyalashni ta’minlaydi.Kadrning o‘zi dastur va kompyuterning markaziy protsessori orqali tuziladi.Tabiyki, bu usulda markaziy protsessorga katta ma’suliyat yuklanadi, chunki tasvirning barcha detallarini boshqarishi zarur bo‘ladi. Zamonaviy kompyuter grafikasida maxsuslashgan grafik soprotsessor ham qo‘llaniladi. Bunday arxitektura videoadapter tarkibiga, maxsus protsessorini kiritishni talab qiladi. Bunda markaziy protsessor boshqa masalarni bajarishdan to‘la ozod etiladi. Shunday qilib, markaziy protsessordan barcha grafik funksiyalarini olib tashlash va ularni moslashtirilgan videoadapter protsessoriga yuklash orqali, bu arxitektura tizimining reaksiyasining minimal vaqtini ta’minlaydi.
Chegaralangan funksiyali videoakselerator (accelerator chip) arxitekturaning oraliq variantidir. Zamonaviy kompyuterlar bozoridagi ko‘pchilik videoadapterlarda qo‘llaniluvchi bunday arxitekturaning elektron sxemalari, algoritmi oddiy bo‘lgan, biroq ko‘p vaqtni oladigan masalalarni yechadi. Hususan, videoadapterning elektron sxemalari to‘g‘ri chiziq, aylana va boshqalarni bajaradi, kompyuterning markaziy protsessori tasvirni tuzish, uni tashkil etuvchilarga ajratish va videoadapterga ko‘rsatmalarni jo‘natish ishlarini bajaradi, masalan, biror o‘lchamdagi va rangdagi to‘g‘ri to‘rtburchakni chizish.